Мо Яны хоёр ном

 

2012 оны уран зохиолын салбарт хятадын зохиолч Мо Ян Нобэлийн шагнал авсаныг та бүхэн мэдэж байгаа. Миний мэдэхийн энэ хүн хятадын хоёр дахь Нобэлийн шагналтан, түрүүнд нь Гао Шинжян гэгч зохиолч шагналын эзнээр тодорч байсан бөгөөд түүний ном зохиол хятадад хаалттай, зохиогч өөрөө Францад амьдардаг юм билээ. Түүний бичсэн "Оne man's Bible" номны тухай энд бичсэн байгаа. 

Өнгөрсөн жилийн Нобэлийн шагналтан зарлагдангуут Мо Яны бичсэн хоёр номыг худалдаж авч уншсан. Энэ зохиолч түрүчийн шагналтангаа бодвол зам засагтаа үнэлэгдсэн, коммунист намын гишүүн бөгөөд бичсэн номнууд нь хятадад хэвлэгддэг юм байна. Тэр утгаараа болов уу бусад Нобэлийн шагналтангуудаас хүний эрхийн тухай дуугараагүй хэмээн шүүмжлэлд өртөөд байгаа юм билээ. 

Red sorghum (Улаан сорго), Big breasts and wide hips (Том хөх, өргөн ташаа) гээд хоёр номыг нь шил дараалуулаад уншсан буруудсан байна лээ. Хоёр ном хоёулаа Хойд Гаомийн тосгонд амьдардаг хүмүүсийн тухай; эхнийх нь дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийг ганц хүүтэй айлаар, нөгөө нь ганц бие найман охин нэг хүүтэй эмэгтэйн амьдралыг арай урт хугацаанд дүрсэлсэн байгаа юм. Дүрслэл хэв маяг нь маш төстэй хоёр зохиол, миний санаанд хүрсэнгүй ээ. 

Аллага, цус нөж, хүчирхийлэл, өлсөглөн, аргаа барсан хүний зовлон; ногоон цус, нохойны мах, гол уруу шээсэн хүний дүрслэл олон... Габриэл Гарсиа Маркизтай дүйцүүлээд байсан миний санаанд бол үнэлэмж асар өөр байлаа. Харин зодоон дундаа нисдэг хятадын кино бас аймшгийн кино (би аль алинд нь дургүй) үзэх дуртай хүмүүст таалагдаж мэднэ, юутай ч энэ бол миний хувийн үнэлгээ шүү. 

Нэг их наалдацтай биш ч хятад хүн гэдэг амьд гарахын төлөө л тэмцэж амьдардаг байж, тийм орчинд нөгөө хүнлэг сайхан чанар гэдэг чинь тийм чухалд орох арга ч байсангүй бололтой гэж ойлгов. Нэг нь арай чадалтай болонгуутаа хөршөө чаддаг, дараа нь нөгөөх нь ямар ч аргаар хамаагүй өшөөгөө авдаг. Хүнээс авлагатай бол хэзээ ч мартдаггүй тийм л дүрслэл гараад байлаа.

Харин тэр өмнөх зохиолчийн ном болохоор хамаагүй хүнлэг, хүний сэтгэлийн нарийн ширийнийг арай мэдрэмжтэй гаргасан санагдсан. 

Номны тойм гэсэн жаахан тиймхэн болчихлоо, таалагдаагүй болохоор дургүйд хүчгүй гэдэг шиг юм болов уу.

Манай хар хүний тайлбараар бол ноднин эсэргүүд нь шагнал өгч хятадуудын дургүй хүргэснээ цайруулсан шагнал гэсэн. Ортой байж байж мэднэ, тэгээд бодохоор ийм шагнал энэ тэрийн учир утга аль хэдийн алга болжээ дээ. Тэгээд ч утга зохиолын шагнал хэцүү, нэгд олон хэл дээр бичсэн өөр өөр стил жанрийн зохиолыг харьцуулах чинь субектив асуудал болж таарнаа даа. Би энэ хоёр номыг таалагдсангүй ээ гэхэд таалагдах хүн бас гарах л байлгүй. Амазон дээр бичсэн тоймууд нь дандаа магтсан юм билээ.