Wednesday, September 26, 2007

Ниагара хүрхрээ


Морины тах хүрхрээ

Ниагара хүрхрээ Америкийн Нью Иорк муж, Канадын Онтарио мужийн хил дээр байрладаг, хойд Америкийн хамгийн их устай хүрхрээ юмаа. Уг хүрхрээ Ниагара голын нэг хэсэг бөгөөд их мөсдөлтийн төгсгөлд цэвдэг хайлахад үүссэн гэж үздэг.
Ниагарагийн хүрхрээ хоёр хэсэг юм. Хамгийн том нь Морины тах (Horse shoe)нэртэй, заримдаа Канадын хүрхрээ ч гэдэг, 53 метр өндрөөс унадаг, 792 метр өргөн гэж байгаа. Америк Канадын хил Морины тах хүрхрээн дундуур дайрч гардаг юм гэнэ лээ. Нөгөөх нь Америкийн хүрхрээ (American fall) гэсэн нэртэй 21 метрийн өндрөөс унадаг, 323 метрийн өргөнтэй. Энэ хоёр хүрхрээгээр усны түвшин өндөр үедээ минутанд 5720 куб метр ус нэг секундэд унадаг гэдэг. Энэ их усыг ашиглаад усан цахилгаан станц барьсан юм байна лээ.

Америкийн талаас ингэж харагдав

Үндсэндээ хоёр хүрхрээ хоёулаа Канадын талаасаа бүтэн харагдана. Гол Америк талаасаа Канад уруу урсаж байгаа болохоор хил гарахгүйгээр хоёуланг нь зэрэг харах боломж байхгүй юм байна лээ. Америкийн талдаа байгалийн парк маягаар янз бүрийн барилга байшин бариагүй их аятайхан, харин хил даваад Канад тал нь өндөр өндөр зочид буудал казино барьчихсан болохоор хил давахгүй болохоор тэр сарайж сэрийсэн өндөр байшин энэ байгалийн сайхны сүрийг дарчихсан юм шиг сонин харагддаг. Тэнд очоод л зэрлэг онгон байгал байхын үнэ цэнийг яс махандаа ортол ойлгов. Бод л доо тийм сайхан том хүрхрээ гээд харахад элдэв сурталчилгаа гэрэл гялбуулсан нэг тийм олон байшин харагдахаар урам хугармаар. Аз болоход цаашаа Монтреал орох зорилготой Канадын визтэй байсан болохоор хил давж хоёр хүрхрээг бүтэн харах завшаантай явсан юм байна.
Хил гаран гэснээс бас хөгтэй явдал тохиолдоод амжсан юм байна. Хилээр машинтай гараад ирсэн паспорт шалгаад визтэй хүмүүсийг оффисдоо оруулж тамгаа дардаг юм байна л даа. Яагаад ч юм миний хил гарахад дандаа дөнгөж сургууль төгссөн болов уу гэмээр залуухан охид хөвгүүд хилийн байцаан дээр ажиллаж байсан юм байна. Тэгээд цааш оффис уруу нь ортол үсээ гялалзтал тосолсон 21-22 той болов уу гэмээр залуу миний паспортыг лав 5 минут эргүүлж тойруулж үзэж байснаа "таныг тэгээд яг ийм паспортаар Америкчууд буцаагаад оруулах юм биз дээ" гэж асуусан. Би ч тэгдэг юмаа л гэлээ. Өмнө нь ийм паспорт үзэж байгаагүй болохоор жаахан гайхаад байх шиг байсан. Уг нь тийм олон хөлийн газар мэдмээр юм гэсэн шүү юм бодож зогслоо.
Хил давах боломжгүй тохиолдолд "Maid of the mist" гэсэн усан завиар хоёр хүрхрээнд хоёуланд нь нилээн дөхөж очдог юм байна лээ, дөхөөд очиход тэр их ус жигтэйхэн сүртэй байлгүй яахав. Бас Америк талын "Cave of the winds" Америк хүрхрээний ёроолд очсон бас усан хулгана болтлоо норсон гэж байгаа. Ороход гялгар уутан цув, сандаал өгдөг ч шалба нордог юм байна лээ.

Завиар ойрхон очиход

Ямар ч гэсэн боломж олдвол очоод үзэхэд харамсмааргүй газар, элдэв барилга бариагүй бол харин ч тун гоё газар гэж хэлмээр л байлаа.

11 comments:

бж said...

Chi bas uzeed avsan uu? Yavaagui gazar, uzeegui yum baihgui surhii busgui shuu. Bid 3 nodnin zun 3-4 honoson shd. Amerikiin tald. Aimaar setgel huduljuu. Tiim tom hurhree anh uzeed...

ZAYA said...

Ямар гоё юм бэ? Манай нэг найз үзсэн, ёстой гоё билээ гээд байсан. Хэзээ нэгэн цагт үзэх болтугай гэж өөртөө хүсье. Хэ хэхэ

peakfinder said...

ganaa_bj: oir bolohoor adilhan gazraar yavaad baih yumaa daa.
ZAYA: yorool bat orshig

artagnan- артаньян said...

АА ЯАЯА ГОЁ ЮМАА. МАНАЙ ГЭР БҮЛД ҮҮНИЙГ ҮЗЭХ ЗАВШААН ОЛДОХ НЬ УУ ГҮЙ ЮУ.

Chandmani said...

u'zesgelent baigali shuu... daraa jil daxin neg ochino gej bodoj bgaa...

byambaa said...

wow. bi ch bas ochij uzeh yumsan, hezee bol doo...

БЭ said...

ochij uzeeguinuud n neg buunduj baigaad hamt yavaya aa.

peakfinder said...

Ta buhend bugdeeree ochij uzeh boltugai gej yorool taviya.

Jenni said...

bi ene hurhreeg uul n uzeh geed NY-n zug garsiimaa. tegsen Buffalo-d n tsas orood hamag zam haagdtsan geed yavj chadaagui dee. tegj bgaad hezee negen tsagt saihan zunii ulirald ochij uznee :P

бж said...

jenni-d: Zun uzvel hamgiin goyo yum shigee. Hurricane-d ni zaaval tsohiulaarai. Cave of the winds-d. Peakfinder-aa chamd bas tegj sanagdsan uu, nadad bol "galzuu goyo" sanagdsiinshd

peakfinder said...

Jenni: za tegvel uzeh zavshaan dahin oldoosoi gej yorooyo.
ganaa: harin neeree surtei baisan shuu. bi shalba norchihood garch irsen.