Monday, April 27, 2015

Арьс арчлах талаар

Би нь тийм гоо сайхны их гоё зөвлөгөө өгөх хүн бишээ. Элдэв гоо сайхны бүтээгдэхүүнд харшилтай тул ихэнх нь хориотой. Дээр нь арьс тослог талдаа тул янз бүрийн юм гарахдаа дуртай. Надтай адилхан зовлонтой хүнд хэрэг болж магадгүй гэсэн хэдэн ажиглалт.
Надад янз бүрийн нүүрний тос будаг шунх таардаггүй. За тэгээд нүдэндээ юм хүргэвэл загатнаад сүйд болно. Дээр нь янз бүрийн үрчлээний эсрэг бүтээгдэхүүн маш хорлонтой арьс улайлгаж загатнуулдаг. Нас ахих тусам харшил улам ширүүн болж байгаа санагддаг. Нэг янзын бүтээгдэхүүн удаан хэрэглэвэл тэгээд л харшил хөдөлнө.
Сүүлийн 2 жил Францын Avene гэдэг тос хэрэглэж байгаа. Эднийх угаасаа эмзэг мэдрэмтгий арьсанд зориулж эхэлсэн юм шиг, ихэнх тос нь элдэв үнэргүй, таардаг. Тостой, хуурай, цочирсон, харшилтай гээд маш олон янзын тос байна. Уг нь Франц явахдаа нөөцөлж авдаг байсан энэ жилээс манай хажуугийн эмийн сан зардаг болсон бүр сайхан санаа амар. Дээр нь янз бүрийн жижиг савалгаатай туршилтын бүтээгдэхүүн тараадаг болохоор түрхэж үзээд авах боломжтой. Үнэ нь боломжийн, арван нэг хоёр паунд.


Тослог арьс их удаан толгойны өвчин болсон. Хайгаад явахаар тослог арьстай хүнд тохирсон чийгшүүлэгч ховор. Олдсон зарим нь дээр дурдсан шалтгаанаар таарахгүй. Тэгээд л янз бүрийн цэвэрлэгч аваад л угаагаад л байдаг байлаа, улам дордсоор. Нэг удаа харин тосны булчирхайн тухай сонин нийтлэл олж уншсан юм. Тослог арьстай хүн бусдыг бодвол арай олон тосны булчирхайтай. Булчирхай арьсан дахь тослогийг мэдэрч тос ялгаруулна. Савандаад угаах тусам улам идэвхждэг гэж байгаа. Саван ер нь болохгүй юм гэнэ. Нүүрээ савандаж угаахаа болиод хэд гурван жилийн нүүр үзэж байна. Асуудал бүрмөсөн шийдэгдээгүй ч нэг гялайгаад эсвэл юм гараад байх нь гайгүй болсон. Харшилтай арьсанд зориулсан чийгтэй алчуур бас цэвэрлэгч шингэнээр арчаад хангалттай.



Тослог чийгшил хоёр хоёр өөр асуудал. Тослог арьсанд чийгшил хэрэгтэйг анхаарах хэрэгтэй байхаа.

Wednesday, April 22, 2015

Таргалалт


Нэг хэсэг цахим хуудсуудаар Японд тарган хүнийг өөрийгөө удирдаж чаддаггүй гэж үздэг учраас дарга болгодоггүй гэсэн утгатай бичвэрүүд нэлээн их үзэгдэж билээ. Япон орны хувьд жингийн илүүдэлтэй хүн маш цөөн (3.5%) бөгөөд дээрх дүрэм үнэхээр хэрэгждэг бол маш цөөхөн хүн хаалганы гадна үлдэх аж. Харин энэ дүрмийг дэлхий даяар хэрэгжүүлбэл 2014 оны байдлаар нийт хүн амын 39% буюу 1.9 тэрбум хүн удирдах албан тушаалд суух боломжгүй болох ажээ.  Манай орны хувьд ДЭМБ, Эрүүл мэндийн яам, Нийгмийн Эрүүл Мэндийн хүрээлэнгээс 2009 онд явуулсан "Халдварт бус өвчний эрсдэлийн хүчин зүйлсийн судалгаа" хүн амын 39.8% нь илүүдэл жинтэй, 12.5% нь тарган гэж мэдээлсэн байх юм. Таргалалт сүүлийн 30 жилд дэлхийн хэмжээнд хоёр илүү дахин нэмэгдсэн, мөн цаашид ойролцоо хурдаар нэмэгдэнэ гэж үзвэл манай улсад удирдах ажил хийх хүний нөөц асар хурдан багасах нь харагдаж байгаа биз.

Thursday, April 2, 2015

Логиктой тайлбар байна уу та минь ээ?

Бурхан Халдунд гарахыг завдсан хэдэн өвөрлөгчдийн дуулиан тэр бүр сонирхож байгаагүйг бодогдуулав. Би бол шүтлэггүй хүн, багадаа шашны боловсрол олж байгаагүйнх дараа нь мэрэгжил эзэмшсэн хойно шашин шүтлэг миний итгэл үнэмшилтэй зөрчилдөөд байдаг юм. Гэхдээ бусдын шүтэх эрх, шүтлэгийг хүндэтгэдэг тийм ч учраас гарч болдоггүй уул овоо уруу нь гарах гээд зүтгээд байдаггүй. Интэрнэтээр энэ тухай хүмүүсийн бодол санааг харж байхад хоёр хуваагдсан байдалтай. Нэг хэсэг нь Чингис хааны зарлиг учраас эмэгтэй хүн ба харийн хүн энэ ууланд гарч болохгүй гэнэ. Нөгөө хэсэг нь орчин үеийн нийгэмд яс үндэс, хүйсээр ялгаварлах нь буруу, энэ уламжлал орчин үеийн хуультай хөл нийлэхгүй байна гэж үзжээ. Эхний хэсэг өвөрөгчдийг сөгдүүлсэн арга буруу ч зөв санаатай улс гэж дүгнэсэн байхад дараачийн хэсэг зүгээр л танхай балмад хүмүүс гэж дүгнэж. Эндээс хараад аль аль талынсанаанд нийцүүлчих шийдэл байж болох уу гэж баахан бодлоо.

Манайд зөвхөн Бурхан Халдун ч биш ер нь эмэгтэйчүүд гарах хориотой гэсэн уул овоо олон л доо. Чухам яагаад гэдгийн тайлбар их бүдэг бадаг. Сая хүмүүсийн маргааныг сонсож байхад хэд хэдэн тайлбар дурдагдсаныг өөрийн бодолтойгоо сийрүүлбэл:

1. Тахилгатай уул овоон гарах эмэгтэй хүний биенд муу
- Хүмүүсийг айлгах гэсэн санаа байх. Саудын Арабын том лам хүн эмэгтэй хүн машин барих өндгөвчинд нь муу гэж дуулиан тарьж байсныг санах хүн байгаа л байх. Ямар ч гэсэн итгэхэд бэрх тайлбар. Батлахын тулд эмэгтэйчүүдийн дунд эрүүл мэндийн том судалгаа хийх хэрэгтэй байх.
2. Дээр үед хаад ноёд гадаад эхнэртэй байсан учир нууцаа ууланд гарч ярих гэж ийм дүрэм зохиосон.
- Логикийн хувьд байж болох хувилбар. Тийм бол энэ дүрэм өнөөдөр шаардлагагүй болсон байна гэдгийг анхаарах нь зүйтэй. Тухайн цаг үед хэрэгтэй байсан дүрэм одоо хэрэггүй болсон учир өөрчилж болмоор.
3. Эмэгтэй хүн гарвал тахилгатай уул бузартана.
- Энэ нөгөө мухар сүсгийн асуудал байх даа. Эмэгтэй эрэгтэй хүмүүс хүн төрөлөхтөний түүхэнд зэрэгцэж оршсоор ирсэн. Эмэгтэй хүн эр хүнээс илүү бузартай гэдэг санааг ойлгодоггүй. Эрт дээр үед олон нийгэмд ийм үзэл байсан л юм билээ. Тэрийгээ голдуу эмэгтэй хүний сарын тэмдэгтэй холбож тайлбарладаг. Жирэмсэн болоогүй шинж учраас шийтгэж байсан нь тэр юм болов уу тээ. Энэ миний хувьд хамгийн логикгүй тайлбар.
4. Ноднин тахилгатай ууланд гарсан эмэгтэй хүний дотуур хувцас лефчик хаяцан байсан.
- Эмэгтэй хүн болгон явсан газар болгондоо хувцасаа тайлж хаяад байдаггүй биз дээ? Надад харин энийг их энгийнээр тайлбарлаж болох юм шиг. Санаатайгаар эмэгтэйчүүдийн муу муухайг харуулах гэсэн оролдлого байх. Ууланд гараад хог новш хаядаг эрчүүд байж л байгаа ш дээ. Үнэхээр муу хүн байгаад тэгсэн байг, тэгвэл зөвхөн энэ хүний үйлдлээр бүх эмэгтэйчүүдийг хэмжиж болох уу?

За өөр мэддэг тайлбар энэ тэр байвал сэтгэгдлээр үлдээгээрэй. Миний бoдолоор зөв тайлбарыг нягталж хэлэлцээд орчин үеийн хуулинд таарсан дүрэм журам хийж болно гэж үзээд байгаа. Үнэхээр гадныхан тийм эмзэг сэдэв бол онгоцны буудал зочид буудлуудад энэ тухай аятайхан тайлбарласан товхимол хэвлээд тарааж болно. Бусдын уламжлалыг хүндэтгэх нь соёлтой хүмүүсийн шинж, мэдээлэл сайн байхад заавал тийш авиръя гэж зүтгэх хүн гарахгүй л байх. Тэрнээс мэдээгүй нэгнийг барьж авч бах таваа хангах бол дэмий л юм.
Тэгээд дүрэм журам гардаг юм бол бүгдэд хүртээлтэй баймаар. Яагаав Бурхан Халдунаас шороо авчирсан тул төрийн өргөөнд гал асаахад эмэгтэй гишүүд орж болохгүй гээд байснаа даа? Дараа нь Тайландын ерөнхий сайд эмэгтэй ирээд ороод бүр гал хүртэл асаагаад байсан. Тийм шог дүрэм бол хэрэггүй. Ингэх юм бол хэн ч дагaж мөрдөхгүй ш дээ. Хөөрхий энэ талаар дуугарсан Занаа гуай л баахан муугаараа дуудуулаа биз дээ. Сэтгэлийн хөөрлөөр биш хуульч түүхчид нь сайн судалж байгаа ийм байж болох юм гээд санаачлага гаргахад юу нь болохгүй гэж.
Дараагийн асуудал тэр харийн гээд байгаа нь чухам хэнд хүртээлтэй вэ? Монгол хүн гэдгийг монгол пасспорт нотлох уу? Эсвэл монгол угсаатан байх юм уу? Монгол угсаатан гэвэл өвөрмoнгoлчүүд орох юм биш үү? Халимагийн Илюмжинов ирээд Бурхан Халдунд гарсан л гэдэг тэр өвөр монголчуудаас илүү монгол хүн үү? Энийг хэн тогтоох юм бэ? Үнэхээр тийм бол тэр журмандаа заагаад өгөх хэрэгтэй ш дээ, халимаг хүн болно, өвөр монгол болохгүй гээд. Инээдтэй харагдах байх даа.

Олон оронд янз бүрийн уламжлал байдаг даа. Манайх ийм түүхтэй улс юмаа ингээд ийм уламжлалтай болсон юмаа гээд. Тэр тайлбар нь логиктой бол сонин сайхан. Харин эмэгтэй хүн уул бузарлах учир гардаггүй гэхээр тийм л юм. Нөгөө талаар нэг ийм хууль баталчихсан чинь гарал үүсэл, хүйсээр ялгаварлахгүй гэсэн үндсэн хуультай зөрчилдөөд байвал яах вэ?
Эртний уламжлалаа хамгаалахын тулд хүмүүнлэг тэгш эрхтэй нийгмээс ухрах уу? Тийм улсууд байж л байна. Миний бодлоор эмэгтэйчүүдийн эрхийг сайн баталгаажуулж чадсан улс орнууд баян бөгөөд сайхан амьдралтай харагдах юм байна ш дээ. Тод жишээ нь скандинавийн орнууд. Эртний уламжлалаа сахиж суугаанууд нь ямархууг харж л байгаа байх. Афганистан, Пакистан гээд. Тэгэхээр бид аль замаар явахаа сонгох хэрэгтэй л болох юм байна даа.
Хэрвээ сонгох цаг өнөөдөр бол та аль замыг сонгох вэ?