Monday, July 13, 2009

Ах дүү Карамзаов

Миний хамгийн удаан бас хамгийн их догдолж, шаналж уншсан ном. Хугацааны хувьд бараг хоёр жил уншсан байхаа. Зав зай багатай дээрээ уншихад жаахан түвэгтэй орчуулга таарчихсан байсан. Нөгөө талаар сэтгэл эмтэрмээр хэсэгт хүрэхээр цаашаа унших тэнхэлгүй болчих шиг санагдаад хэдэн сарын завсарлага авч байсан юм байна. Уншиж дуусаад Достоевский үнэхээр агуу зохиолч байжээ гэж дүгнэв. Энэ ном хайр сэтгэл, детектив, ах дүү гурвын харьцаа, эцэг хүүхдүүдийн харьцаа, хүн чанарын тухай, шашны гүн ухаан гээд олон параллел үйл явдалыг нарийн холбож нэг зохиолд багтаасан нь гайхалтай.
Хамгийн сул хэсэг хайр сэтгэлийн дүрслэл байсан санагдсан юм байна. Би сайн ухаж ойлгоогүй байж магад ч зохиолд гарч буй эмэгтэйчүүд бүгд сэтгэлийн хөдлөлөөр хайр сэтгэлийн асуудлаа шийдээд байх шиг, нэг тийм хялбарчилсан юм уу гэж бодогдов. Гэхдээ хайртай хүнээ бүхнээс дээгүүр тавьж хүсэн хүлээсэн Груша хүүхний нүдэн дээр хайртай хархүү нь хэн ч биш хувирч байгаа хэсэг үнэхээр гайхалтай. Бодвол Груша тэр болтол өөрийгөө таниагүй, юу хүсч байгаагаа мэдээгүй явсаных юм болов уу.
Уншихад хамгийн түвэгтэй хэсэг (энэ хэсэгт орчуулагч хуучин англи хэл хэрэглэсэн байв) шашны гүн ухаантай холбоотой яриа, домог байсан. Гэхдээ алив сүсэг бишрэл мухар, догматик хэлбэрт орохоор анхны зорилгоосоо хэрхэн өөр болдогийг хэрэв Ийсүс дахиж төрөөд өнөөгийн сүм хийд түүний сэтгэлд яагаад ч хүрэхгүй харин ч сэтгэл нь гонсойх байсан гэсэн санаа өнөөгийн бидэнд ч хамаатай юм уу гэж бодов. Бодоод байхад шашин гэдэг уг үндсэндээ бол хүмүүс бие биендээ хүндэтгэлтэй хандах, нүгэл үйлдэхгүй байх гээд хүмүүсийн харилцааны ёс зүйг тодорхойлсон санаа агуулдаг боловч, яг амьдрал дээр (хүн гэдэг төгс төгөлдөр биш учраас) үндсэн үзэл санаанаасаа хазайж, мухар сүсэг болж хувирах нь элбэг гэдэг санааг Достоевский гуай номондоо дэвшүүлжээ гэж ойлгоод байгаа.
Хүний үзэл санаа төлөвшихөд гэр бүлийн хүмүүжил харилцааны чухлыг бас энэ номноос харж болно. Карамазовын хөвүүд хайр энэрэл гэдгийг мэдэлгүй өссөн нь эргээд тэднийг нэг бол танхай балмад ч юм уу (Митя) эсвэл бэртэгчин, хүйтэн хөндий (Иван) хүмүүс болж өсөх нөхцөл болжээ. Харин Алёшагийн хувьд эхээсээ удамшсан тогтуун зан чанар сүмд олж авсан боловрол нь ах нараасаа өөр хүмүүжил үзэл бодолтой хүн болгосон харагддаг.
Энэ номыг Достоевский дуусагж амжаагүй юм гэдэг. Дуусгаагүй ном ингэж хүчтэй сэтгэгдэл төрүүлж байхад дууссан хойноо ямар байх байсан бол гэсэн бодол дагуулж төгсөв.

Sunday, July 12, 2009

Лондонгийн наадам

Та бүхэн сайхан наадав уу? Бид хэд Лондон хотын монголчуудын наадам үзэж, хуушуур идэж, бөх үзэж ойрын хэдэн жил наадаагүйгээрээ сайхан наадлаа. Хүмүүсийн яриагаар Лондон хотын монголчууд нийлж наадмаа тэмдэглэдэг болоод зургаан жилийн нүүр үзэж байгаа аж. Гучин хоёр бөх барилдаж, хүүхдийн гүйлтийн тэмцээн, шатар даамын тэмцээн, бас сайхан хувцасласан (мэдээж үндэсний хувцас) хүмүүсийг шалгаруулаад ойрд ийм олуулаа цугаласаныг хараагүй бидний сэтгэл хөөрч сайхан байсан. Наадмын талбайн хуушуургүй бол ямар наадам байхав гэдэг, авч идсэн хуушуур ямар сайхан амттай байваа?

Дурдмаар сонин сайхан гэвэл жил жил энэ наадмын талбараас буяны хандиваар боссон машины цуваа Улаанбаатарыг зорин хөдөлдөг юм байна. Унаж очсон машинаа монголд хэрэгцээтэй газар нь хандивлачихаад ирдэг бололтой. Эмнэлгийн түргэн тусалмжийн машин хэд хэд харагдсан. Бас хоёр гурван мотоцикл ч явж байх юм. Харамсалтай нь энэ цувааны нэг жолооч бөхийн барилдааны нэгийн даваанд эвгүй унаж хөлөө бэртээгээд үлдсэн. Их харамсаж байгаа бололтой. Уг нь засуулаар барилдааны арга барил заалгаж наадмын талбайд их л удаан зогссон, балетчин аятай дэвж шаваад их л хөгжилтэй эхэлсэн барилдаан жаахан бүтэлгүй төгсөв.

Charity rallies цуваа дохиогоо хангинуулаад гарахад нь сэтгэл хөдөлж, аль нэг машинд ороод суучихмаар санагдаж байлаа.


Энэ жижиг машинд гурван бадриун эр суугаад хөдөлж харагдсан. Их Британи, Норвег, Ливаны далбаагаар гоёсон харагдана лээ.




Энэ машинд гурван жижигхэн өвөө суугаад хөдөлж байна лээ.


Үндэсний хувцасаар гоёсон хүмүүс их сайхан харагдав. Хүүхдүүд бүр хөөрхөн.






Бөхийн барилдааны сүүлийн даваа.