Wednesday, March 23, 2016

Биеийн тамир хийсээр байтал турдаггүйн учир юу вэ?

Хөлсөө гартал гүйгээд л, дугуй унаад л байхад жин хассангүй, фитнесс клубт өчнөөн мөнгө төлөөд ямар ч үр дүнд хүрсэнгүй гэх гомдол их сонсогддог. Мэдээж хамгийн энгийн бөгөөд логиктой хариулт орж байгаа илчлэг чинь гарч байгаагаасаа их болоод тэр гэж болох. Тэгвэл биеийн тамираар хичээллээд жин хасаагүй хүмүүс бүгдээрээ тийм их иддэг байж таарах уу? Тийм байх боломж бага тул энэ асуултанд хариулах тийм амархан хэрэг биш ажээ.
Мэдээж энд тухайн хүн хэр олон удаа, хичнээн хугацаанд, хэр зэрэг ачаалалтай дасгал хийсэн бэ гэдэг нь маш чухал боловч идэж ууж байгаа хүнсний төрөл болоод илчлэг энд бас тун нарийн хамааралтай.
Хэн нэгнээс та хэр их иддэг вэ гэж асуухад яг байгаагаар нь хэлдэг хүн ховор гэнэ. Магад их идэх, таргалалтын талаар их ярьдаг нь энд нөлөөтэй байж магад. Харвардын анагаахын сургуулийн судлаачид түргэн хоолны газрын 3400 үйлчлүүлэгчээс дээрх асуултыг асууж судалгаа хийхэд ихэнх хүн идсэн ууснаасаа дунджаар 500 ккал хасч мэдүүлдэг гэж тооцоолсон байна. Тэгсэн хэрнээ биеийн тамир хийж зарцуулсан илчлэгээ харин дөвийлгөж тооцоолдогийг Канадад хийсэн судалгаа бас тогтоосон байдаг. Уг судалгаанд оролцогчдыг дасгал хийж зарцуулсан илчлэгтэй тэнцүү хоол унд ид гэхэд ихэнх нь 2-3 дахин илүү илчлэг идсэн гэдэг.
Биеийн жингийн асуудал нь биеийн энергийн тэнцвэртэй холбоотой учраас биеийн тамир болоод хоол ундыг салгаж үзэх аргагүй юм.
Орчин цагийн хүмүүс болоод хоол хүнсний харилцаа их ярвигтай болсон байх юм. Олонх хүнд хоол бол зүгээр нэг энергийн эх үүсвэр биш харин ямар нэг шагнал уруумшууллыг орлох болсон гэхэд хилсдэхгүй. Фитнэсс клубт эрчимтэй дасгал хийх юм уу, олон цагаар дугуйгаар аялсаныхаа дараа хүмүүс арай ахиухан хоол идэх эрхтэй болсон гэж үздэг. Энэ нь үнэндээ хүний хоолны дуршилтай огт холбоогүй сэтгэл зүйн төлөв бөгөөд нарийндаа биеийн тамир физиологийн хувьд хоолны дуршил нэмэгч биш юм. Үүнийг 1997 онд Канадад хийсэн судалгаа тод томруун харуулсан байдаг. Оролцогчдыг гурван хэсэг хуваагаад эхний хэсгийнхэн эрчимтэй кардио дасгал, хоёр дах хэсгийнхэн бага зэргийн ачаалалтай дасгал хийх даалгавартай, харин гурав дах хэсгийн хүмүүст ямар нэг дасгал хийх даалгавар өгөөгүй байна. Энэ гурван хэсгийнхнээр хэр их өлсөж байгааг нь дүгнүүлээд дараа дураараа хоол нэмж идэж болох буффет маягаар хоолложээ. Гурван хэсгийн хүмүүсийг харьцуулахад хэр өлсгөлөн байгаагаа дүгнэсэн болоод хэр их идсэний хувьд ямар нэг мэдэгдэхүйц ялгаа байсангүй. Өөрөөр хэлбэл биеийн тамир хийсэн хийгээгүй нь хэр их өлсөхөд нөлөөгүй байсан гэсэн үг.
Асуудлыг арай өөр өнцгөөс харахаар чухам хэр идсэн биш юу идсэн нь илүү чухал харагдана. Хоол хүнсний цатгах чадварын индэкс гэж бий. Энэ нэршлийг Австралийн судлаач Сюзан Холт өнгөрсөн зууны ерээд онд дэвшүүлсэн байна. Ижил хэмжээний илчлэг агуулдаг ч хүнийг хэр удаан цатгалан байлгах чанар нь хүнсний бүтээгдэхүүний хувьд өөр өөр байдаг. Жишээ нь нэг ширхэг жигнэмэг идсэний дараа нэг ширхэг алим идсэнээс илүү хурдан өлсөнө. Энэ нь тухайн бүтээгдүхүүний нүүрс ус, уураг, өөх тос болоод эслэгийн харьцаанаас хамаардаг байна. Ингэхээр илчлэг бүр ижил биш байх нь. Ерөнхийдөө нийт илчлэгийн 35% нь уурагных байхад өег байлгах, булчингийн хөгжил болоод эрүүл мэндэд эерэг нөлөөтэй гэж үздэг. Сүүлийн үед бага зэрэг муу нэр дуулаад байгаа нүүрс ус ч гэсэн тодорхой хэмжээнд хүний биед хэрэгтэй, хүнсний тэнцвэрт чухал бүрэлдэхүүн гэдгийг бас мартаж болохгүй. Ялангуяа хатуужил, тэсвэр шаардсан биеийн тамираар хичээллэж байгаа бол нүүрс ус их чухал. Гэхдээ хүний бие ердийн физиологийн төлөвд байхдаа 90 минутын биеийн тамирын дасгалд шаардлагатай энерги агуулсан нүүрс усны нөөцтэй байдгийг санах хэрэгтэй.
Тэгвэл орсон гарсан нь тэнцэж байвал яах вэ гэсэн асуулт гарнаа даа? Гүйж байгаа трэдмилл таныг 500 ккалорийн энерги зарлаа гэж. Томоохон шоколад 500 ккалорийн илчлэгтэй тул идчихэд энергийн тэнцвэрт нөлөө байгүй гэж үзэж болох уу? Яахав хүний бие амьгүй битүү систем байсан бол тэр яах аргагүй үнэн. Харин бидний энергийн тэнцвэр маш олон шат дамжлагатай зохциуулагддаг тул дээрх харилцаа тийм энгийн бас биш юм.
2010 онд АНУ-ын Луизианна муж улсын их сургуулийн судлаачдын хэвлүүлсэн ажил дээрх харилцааг тодорхой хэмжээгээр тайлбарлсан байна. Судалгаанд бага зэрэг жингийн илүүдэлтэй хүмүүсийг оролцуулж гурван хэсэгт хуваажээ. Эхний бөгөөд хянлтын хэсэг тул хоолны дэглэмийг өөрчлөх шаардлага байсангүй. Хоёр дах хэсгийнхэнд авах нийт илчлэгээ 25 хувиар, гурав дах хэсгийнхэн 12.5 хувиар бууруулах даалгавартай байв. Судалгаанд оролцогсод ижил хэмжээний ачаалалтай дасгалын горим барьсан бөгөөд хоёр дах ба гурав дах хэсгийнхэн ижил хэмжээний жин хасчээ. Харин гурав дах хэсгийнхэн буюу 12.5 хувиар илчлэгээ бууруулсан хүмүүсийн холестеолын хэмжээ ба цусны даралт бууж, инсулин мэдрэх чадвар сайжирсан байна. Ингэхээр илчлэг бүр өөрөөс гадна илчлэг багатай дэглэмээр биеийн жин хасагдах ч цаана нь илүү чухал эрүүл мэндийн үзүүлэлтүүд байдгийг анхаарах нь зөв юм.
Өөхийг тань шатаана гэсэн дасгалын горим, фитнесс клуб дах машины заалтууд бий. Хүмүүс ойлгохдоо удаан хугацаагаар заасан дасгалыг хийгээд байвал өөх шатаад л байна гэж шууд ойлгодог. Энэ нь чухам хүний биеийн энергийн тэнцвэр хадгалах механизмыг сайн ойлгоогүйгээс бий болсон ухагдахуун бөгөөд яг бодит байдал бас арай өөр юм.
Бид биеийн тамирын дасгал хийхдээ эсийн дотор хуримтлагдсан өөх, нүүрс усыг энергийн эх үүсвэр болгон хэрэглэдэг. Ачаалал багатай явган алхах, дугуйгаар аялах гэх мэтийн дасгал өөхийг ихээр зардаг бол ачаалал нэмэгдэж зүрнхний цохилтын тоо хүрч болох дээд хэмжээний 60 хувьд хүрэхэд нүүрс ус ихээр зарж эхэлдэг. Гэхдээ зарцуулах өөхний хэмжээ ихээр буурахгүй, ердөө зарцуулалт нь өөх болоод нүүрс усны хувьд ихэсдэг л гэсэн үг юм.
Турах хэцүү ч турсан жингээ барих бүр хэцүү. Ямар нэг горим барьж турсан бол горимоо өөрчлөхөд л хaсагдсан жин буцаад ирэх эрсдэлтэй. Тэгэхээр хоолоо хасч турсан бол буцаад ердийн горимд ороход буцаад л таргална гэсэн үг. Тийм учраас илчлэг ихээр хассан горим удаан хугацаанд явцгүй. Богино хугацаанд эрчимтэй жин хасахад өөхөн эсийн ялгаруулдаг лэптиний төвшин огцом буурах тул хүний бие энерги нөөцлөх төлөвд орох ба орсон бүхнийг хадгалж эхэлнэ.
Тэгээд яах билээ гэсэн асуулт гарнаа даа. Яг одоогоор хүн болгонд таарах төгс горим байхгүй.  Хоол хүнсэндээ инсулин бууруулах үйлчилгээтэй эслэгээр баялаг бүтээгдэхүүн хэрэглэх, булчин бэхжүүлэх дасгал хийх, жингийнхээ 5-7%-ийг л хасах зорилт тавих нь илүү бодитой үр дүнд хүрэх магадлалтай зорилт гэнэ. Жингээ эрс хасч загвар өмсөгч шиг болохгүй ч хэвлийн хөндийн өөх багасаад, булчингийн масс  нэмэгдэхэд бодисын солилцооны үзүүлэлтэнд маш сайн чанарын өөрчлөлт гарах тул эрүүл мэндийн хувьд илүү чухал ач холбогдолтой болно. Булчин бэхжүүлэх дунд зэргийн ачаалалтай дасгалын горим амарч байх үеийн энергийн зарцуулалтыг нэмэх тул илүү үр дүнтэй. Учир нь хүний энергийн зарцуулалтын ихэнх хэсгийг амарч байх үеийн зарцуулалт эзэлдэг.  Цаашлаад үйлдвэрт боловсруулсан хүнснээс аль болох зайлсxийж, чихэрлэг хүнс, ундаа болоод жимсний шүүснээс татгалзах нь зөв. Хүний бодисын солилцоонд идэж байгаа хүнсний бүрэлдэхүүний чанар маш чухал. Жишээ нь бэлчээрийн малын мах, эрдэнэ шишээр бордсон малын махны уургийн бүтэц өөр. Эрдэнэ шишээр бордсон малын маханд салаалсан гинжин амин хүчил, омэга 6 тосны хүчил их байдаг нь бодисын солилцоонд таагүй нөлөөтэй. Веган хүнс үйлдвэрт боловсорсон бол бэлчээрийн малын гаралтай бүтээгдэхүүн хэрэглэснээс дор гэх жишээний. Тэгэхээр цагаан хоолтон эсвэл бус гэдэг нь чухал биш харин хоолондоо хэр зэрэг байгалийн хэлбэрээр байгаа бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг вэ гэдэг нь илүү чухал юм байна.


Tuesday, March 22, 2016

Үсний хагнаас салах арга бий юу?

(Түрүүний ББС цувралын үргэлжлэл)
Үсний хаг гэж юу вэ? Хүний арьс гуужих циклтэй. Өөрөөр хэлбэл хэсэг хугацааны дараа арьсны хамгийн гаднах даврхааны эсүүд үхжиж, хатаж гууждаг. Үсний хаг болохоор энэ арьс гуужих цикл хэт хурдан болсоных юм. Үүний учир шалтгаан нь  Malassezia globosa хэмээх мөөгөнцөр болно. Энэ мөөгөнцөр хүн бүхэнд бий, эсний тосоор хооллох энэ мөөгөнцөрт нийт хүмүүсийн 50 хувийнх нь дархлааны систем хариу үйлдэл үзүүлсэнээр арьс гуужих явц хурдасдаг гэнэ.
Хагийг бүрэн үгүй болгох эмчилгээ одоогоор байхгүй. Хагтай хүмүүс ерөнхийдөө гурван төрлийн шампунь хэрэглэдэг. Дээрх мөөгөнцрийн эсрэг Nizoral гэх мөөгөнцрийн эсрэг үйлчилгээтэй химийн бодис агуулсан шампунь байна. Энэ нь мөөгөнцрийн тоог цөөрүүлж, арьс гуужих явцыг удаашруулдаг. Гэхдээ байнга хэрэглэхээр дасдаг тал бий.
За нүүрсний бохь агуулсан Neutrogena фирмийн шампунь байдаг. Энэ нь арьс гуужих явцыг удаашруулах үйлчилгээтэй. Гэм нь цайвар үстэй хүний үсийг улам гандуу болгох үйлчилгээнээс гадна таатай бш үнэртэй. Салицилийн хүчил агуулсан шампунь илүү их өргөн хэрэглэгддэг ч мөөгөнцөр, арьс гуужилтанд ямар нэг нөлөөгүй зүгээр гуужсан хагийг л зайлуулах үйлчилгээтэй гэнэ.Хагийг агаарын бохирдолт даамжруулдаг бол нарны UV туяа бууруулдаг юм байна. Харин тосоор хооллох мөөгөнцрөөс болдог тул янз бүрийн тос хуйхандаа түрхээд нэмэргүй. Эмчилгээг дээрх олон хэдэн төрлийн шампунийг сэлгэж хэрэглэх маягаар тогтоож барих нь илүү үр дүнтэй гэв.
Нэвтрүүлэгтэй холбоогүй ажиглалтнаас нэгийг дурдвал; намайг багад эмээ маань үсэндээ тараг түрхэхийг зөвлөж байсан. Тараг, тарган дах бактери мөөгөнцрийн эсрэг үйлчилгээтэй байдаг тул бас дажгүй үр дүнтэй байдаг гэж санадаг.

Saturday, March 5, 2016

Март дөхсөн тул

Эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр гэдгийг марталгүй, утга учиртай тэмдэглэж өнгөрөөх ёстой өдөр гэдгийг та нар минь санаарай даа. Эдний Independent гэдэг сонинд Март дөхсөнийг тохиолдуулж нэг ийм нийтлэл гарсан байна. Тоо баримтыг нь товчлон оруулав:
1. Дэлхийн нийт эмэгтэйчүүдийн гуравны нэг нь амьрдалынхаа туршид ямар нэг хүчирхийлэлд өртдөг.
2. Насанд хүрээгүй охидын 10% нь бэлгийн хүчирхийлэлд өртдөг.
3. Нийт бичиг үсэггүйчүүдийн гуравны хоёр нь эмэгтэй.
4. Дэлхийн бүх парламентийн гишүүний 20% нь л бас дэлхийн 19 орны төрийн тэргүүн нь эмэгтэй.
5. Дэлхийд тэргүүлэх 500 компанийн дөрвөн хувь нь эмэгтэй даргатай.
6. Дэлхийн хамгийн баян 500 хүний 55 нь эмэгтэй.
7. Яг өнөөгийн хурдаар бол 118 жилийн дараа эрэгтэй эмэгтэй хүмүүсийн цалингийн ялгаа үгүй болно.
8. Хөгжиж буй орны эмэгтэйчүүдийн гуравны нэг нь гэр бүл дотроо шийдвэр гаргахад орлоцох эрхгүй.