Tuesday, April 9, 2013

Төмөр хатагтайн таалал төгссөн эргэн тойронд



Маргарет Тэтчэр таалал төгсжээ. Их Британийн анхны эмэгтэй ерөнхий сайд асан түүнийг зарим нь чин сэтгэлээсээ хайрладаг байхад зарим нь үздэггүй гэж байгаа. Тэр нь бодлоосоо ухардаггүй санасандаа хүрч байж салдаг зан араншинтай нь холбоотой биз. Манай Глазгоу-д том парти болсон гэж байна лээ. Хэн нэгнийг таашаадаггүй байж болно гэхдээ хүн үхсэнийг баярлан тэмдэглэдэг улс гаж санагдаад байдаг юм. Зурагт сонин хэвлэлээр түүний тухай их ярьж байна, тиймэрхүү гэсэн тойм байснаас би бас сайн мэддэггүй байжээ. Аа тийм нас барсан юм гээд манайхан шиг хоосон магтаад байдаггүй л юм байна. Хийсэн сайн сайхныг нь алдаа дутагдалтай нь зэрэгцүүлээд ярьж байгаа нь их зүгээр санагдав.

Жирийн хүнсний мухлагийн эзний охин түүний хийсэн хүмүүсийн мэддэг алхмуудаас дурдвал:
- Фолкландын дайны ялалт ордог юм байна. Ямар ч гэсэн их гүрэн гэсэн бахархал ард түмэндээ авчирсан гэж үздэг гэнэ.
- Банк санхүүгийн системийн шинэчлэл тэр дундаа зохицуулалтыг чөлөөлсөн нь өдгөө хэн бүхэн үнэтэй брокэрээр дамжихгүй үнэт цаасны наймаанд оролцох боломжтой болсон гэнэ. Гэхдээ түүнийг шүүмжлэгчид болохоор чухам энэ зохицуулалтаас чөлөөлсөн нь өнөөгийн хямралын эх байсан, баян ядуугийн ялгаа улам их болгох нэг нөхцөл гэж үздэг юм байна. Зөв буруу аль нь ч бай Лондон өнөө дэлхийн санхүүгийн төв гэгддэг нь Тэтчэр хатагтайн гавьяа гэнэ дээ.
- Үйлдвэрчний эвлэлийн эрх мэдлийг хязгаарласан. Нүүрсний уурхайн ажил хаялтын үед мань өөрийн төлөвлөгөөнөөс ухраагүй гэж байгаа. Тэр утгаараа английн хойд хэсэгт түүний нэр хүнд тааруу. Улсын мэдлийн 20 уурхайг хааж 20000 хүн ажилгүй болж олон хот тосгон эзгүйрсэн гэж буруутгасан хүмүүс байхад, үйлдвэрчний эвлэлийн эрх мэдлийг хязгаарласан нь Францууд шиг сав л хийвэл ажил хаядаг, ямарваа шинэчлэл хийхэд яршиг түвэг уддаг асуудал байхгүй болсон гэж дэмжигчид нь үздэг. Ер нь тэр явдалаас хойш Их Британийн аж үйлдвэрийн салбар тун цомхон болсон; түүнийг бас сайн гэж үзэх нэг хэсэг нь байхад муу гэж үзэх хүмүүс бас байна.
- Орлого багатай хүмүүс улсын мэдлийн сууцаа хямд үнээр худалдаж авах боломж бий болгосон хүн юм байна. Түүний ачаар хөрөнгө мөнгөөр шалихгүй хүн ч өөрийн гэсэн сууцтай болох боломж нээгджээ. Шүүмжлэгчид нь түүний улмаас орлого багатай хүмүүсийг суулгах байрны хүрэлцээ муудсан гэх.
- Улсын олон том компанийг хувьчилсан. Үүний жишээ нь BT, British airways, төмөр зам. Энэ хувьчлал улсын төсөвт хэмнэл гаргасан ч ажлын орон тоо буурахад хүргэсэн. Чухам энэ хувьчлалаас үүдэлтэй Их Британийн төмөр замын тийз Европт хамгийн үнэтэйд ордог.
За цаашилбал Пиночетийг дэмжиж, Нэлсон Мандэлаг тэррорист хэмээж, Өмнөд Африкийн эсрэг авах эдийн засгийн хоригийг эсэргүүцэж байсан үе түүний карьерийн хамгийн хар бараан хэсэгт орох байх. Өөрөө эмэгтэй хэдий ч улс төрд эмэгтэйчүүдийг огт дэмжиж байгаагүй гэнэ. Арван хэдэн жилд ганцxан эмэгтэй сайд томилсон гэдэг. Хамт ажиллаж байсан хүмүүсийн яриагаар эрчүүдтэй ажиллахыг илүүд үздэг байжээ. Энэ нь түүний бас нэг сул талд дурдагдах болов уу.

Тэрбээр нөхрийнхөө тухай түүний дэмжлэг үгүй байсан бол би ийм амжилттай ажиллаж чадахгүй байсан гэж хэлдэг байжээ. Нэг сурвалжлагчийн "Танай гэр бүлийн хэн чинь өмд өмсдөг вэ?" (танай өрхийн тэргүүн чинь хэн бэ гэсэн утгатай асуулт) гэж илт дайрсан асуултанд нөхөр Дэнис нь "Би өмд өмсдөг, угаадаг бас индүүддэг" гэж хариулсан нь хөөрхөн санагдав.

Төмөр хатагтайн work ethic гэдэг хэн хүнийг гайхуулсан чанар байжээ. Үүнийг түүний шүүмжлэгчид ч хүлээн зөвшөөрдөг гэнэ. Тэрбээр өдөрт 4 цаг унтдаг, ажил хэчнээн эрт эхэлсэн ч үс зүс, өмссөн зүүсэн нь өөлөх юмгүй байдаг байж. Тэр хэмжээгээрээ өндөр шаардлага тавьдаг түүний шаардлагад хүрэх хүн цөөхөн байсан гэдэг. Тийм өндөр тушаал хашдаг ч гэртээ тогооч авч байгаагүй гэр орныхоо ажлыг бүгдийг өөрөө зохицуулдаг байсан гэдэг бас гайхмаар байгаа юм.

Эцэст нь түүний оршуулгын ёслол Сэйнт Полийн катэдралд болох юм байна. Өөрөө төрийн тэргүүний оршуулганы ёслолоос улсын мөнгийг хэрэггүй юманд үрэх хэрэггүй гэж үзсэн учраас татгалзсан гэрээслэл үлдээсэн гэнэ.

PS: Уг нь нэммээр юм зөндөө л байх шиг байна. Ойрд зав гэдэг тун ховор байгаа тул ингэсгээд цаг хугацаанд тааруулсxийгээд халтар хултар бичив. 
Бас тэр дэлгэрэнгүй мэдээлэл хүсээд байгаа хүнд ойрд тийм боломж гарахгүй нь ээ, уучлаарай гэж хэлмээр байна.

8 comments:

Naraa said...

Endhiin radio sonsjee suusan chin Thatcher-g "She is the most beloved lady in US, the most hated women in UK" gej helj bna lee.

Los Angeles geltgui US chin barag uildverchnii evleld chodorlogdson bdag bolohoor Tomor hadagtain UE-tei temtsseniig end ih baharhan, bid bas ingeh yostoi bsan um gej yaridag um bilee.

mongolbusgui said...
This comment has been removed by the author.
mongolbusgui said...

Saintai muutai ch tuuhend neree uldeej chadsan chadwarlag emegtei shuu, adilhan emegtei hun bna udurt 4 tsag untaad, huwiin huwisgaliin buh ajiliig amjuulj chaddag bsn chadwariig n surmaar l ym bna daa

Anonymous said...

Britaniig ANU-iin hav nohoi bolgoson genee BBC-er, yur n UK-iin dundaj davhara niiteeree tuund ih durgui yumuu. Harin sain gesen n tuuniig 70-ad onii suuleer dampuurtsan baisan ediin zasgiig n seheesen ers sain huvichilal hiisen l geed baina. Tomor hatagtai neriig orsuud huiten dainii uyer ogson genee.

Anonymous said...

Nogoo talaar Britanii hamag uildverlliig gadagsh n gargah eh uusveriig MT hiisen harin odoo German ihenh gol uildverlel n dotroo baigaa hyamrald orohgui shahuu baigaa harin UK uildverlelgui shahuu ediin zasag n odoo asar evgui boltson baigaa n MT-ig shuumjilegchidiin dairan deer davs nemeh baih. UK-iin gadaad dotood or n jiliin niit ergelteesee 3 dahin garui davsan gesen getel amerik 100% ortei bolchood odoo budaa bolloo geed suid bolood baigaa.

Barimalch

Anonymous said...

Woow aimaar temdeglej: http://www.guardian.co.uk/politics/2013/apr/08/margaret-thatcher-death-party-brixton-glasgow

Barimalch

baidag l negen said...

dund dood davhragd handsan olon tetgemj tetgelgiig zogsooj ediin zasgaa uud tatsan l hun busad n bol ene dainii ornii terguun baisan hund irdeg l yl bolon gavya het huuchinsag niigemd hucheeree amidarsan aguu hun

Segsger said...

Сайхан мэдээлэл байна, баярлалаа.

Хоногт дөрөвхөн цаг унтдаг, бүх зүйл нь өөгүй, гэртээ тогооч ч авч байгаагүй нь гайхамшигтай санагдав.