Wednesday, February 13, 2008

Армаантик биш хүн

Гэгээн Валентиний өдөр гэдгийг баярын мэнд хүргэсэн эмайл, коммент аваад сая л саналаа. Мэндчилгээ явуулсан та бүхэндээ их баярласан шүү. Миний багад манай монголд энэ баярыг тэгтлээ өргөн тэмдэглэх битгий хэл дуулсан хүн ховор байсан байхаа.
Энэ баярыг Хойд ба Өмнөд Америкийн иргэд өргөн тэмдэглэдэг уламжлалтай юм билээ. Католик лам сүүлд гэгээн хэмээн тодорсон Валентин гэх ламтны нэрээр нэрлэсэн энэ баярын үүх түүхийг сөхөж үзье гэж бодогдлоо. Домог яриагаар бол ямар нэг шалтгаанаар гэрлэж болохгүй дурлалт хосыг гэгээн Валентин гэгч адислан гэрлүүлж, тэр утгаараа дурлалт хосын бэлэг тэмдэг болсон гэх. Яг түүхээрээ бол гэгээн хэмээн өргөмжлөгдсөн Валентин нэртэн олон байсан бөгөөд 1969 оныг хүртэл католик сүм хийд 11 Валентиний өдөр тэмдэглэдэг байжээ. Тэр олон Валентин дундаас Ромын, мөн Терни хотоос гаралтай хоёр Валентиний аль нэг нь энэ баярын эзэн байх магадлалтай гэнэ. Сонирхолтой нь архив болоод түүхийн судруудаас энэ хоёр хүний аль аль нь хайр дурлалыг ивээн тэтгэсэн баримт байдаггүй юм байна.
Гэгээн Валентиний өдрийн романтик дурлалтай холбоотой анхны баримт Geoffrey Chauser ийн 1382 онд бичсэн "Тэнэгүүдийн парламент" хэмээх Английн хоёрдугаар Ричард хааны Бохемийн Аннатай сүй тавьсаны нэг жилийн ойд зориулсан шүлэг юм байна. Уг шүлгэнд гарч буй Валентин бол Генуя хотын ширээт лам байсан бөгөөд сүүлд гэгээн Валентинтай андуурагдсан бололтой гэж үздэг юм байналээ.
Үүх түүх нь баримттай биш ч гэсэн дэлхийн олон оронд энэ өдрийг хайртай хүндээ сэтгэлээ илэрхийлж амттан цэцэг өгөх баяр болгон тэмдэглэсээр хэдэн зууныг өнгөрөөжээ. Зөвхөн энэ өдөр мэндчилгээ хэвлэдэг компаниуд 1 тэрбум орчим долларын ашиг олдог гэнэ шүү. Цэцгийн баглаа, амттаны бизнес ч мэдээж ашиг орлого арвинтай байдаг биз.
Миний хувьд энэ баярыг тэмдэглэж явсангүй. Харин хүү маань бага сургуульд байхдаа 2 сарын 14 нд зөндөө олон мэндчилгээ авчирсанаар ийм баяр байдаг юм байна гэж ойлгож билээ. Угаасаа эсэргүү сэтгэхүйтэй би аль болох тойрч гарах гэж хичээгээд олон хүнээс армаантик биш тодорхойлолт авчихсан юм. Гэснээс монголд хэдэн хүүхнүүд Титаник киноны тухай ярьж байхтай таараад надад энэ кино таалагддаггүй гээд хэлчихсэн бас дээрх тодорхойлолтыг бататгаад авсан гэж байгаа. Хамгийн инээдтэй нь манай хүн бид хоёр 2 сарын 14нд анх болзоонд явж байлаа. Тэр үед энэ өдөр баяр гэж мэддэггүй байлаа, мэдэж байсан бол нэг өдрөөр хойшлуулахгүй юу.
Энд энэ баярыг үнэн сэтгэлээсээ тэмдэглэж байгаа хүмүүсийг шүүмжлэх гээгүй юм шүү ойлгоорой. Баяр тэмдэглэж байгаа хүн бүхэнд сайхан баярлаж, зөвхөн жилдээ ганц өдөр биш өдөр бүр нэг нэгнээ ойлгож, хайрлаж яваарай гэх байна. Хайр гэдэг гэгээлэг сайхан зүйл. Даанч илүү үгтэй, зөрүүд гөжүүд би тэмдэглэж төвдөхгүй л явна.

5 comments:

бж said...

Temdegledeg ugui ni hamaagui, Durlalt hosiin bayariin mend hurgeye ee...

Дeстини said...

Za tegeed ohin chini tom bolohoor yanaa. Manai ohinii baidlaar bol ali ertnees zurag zurj, il zahidal beldej ehlev. Bas yanz yanzaar huvtsasaa solij umsun, bagachuuliin dund zohioj bui bujgend yavahaar beldeed baina. Ah bol bi jaakhan icheed geed l... Durlachihsan yum bolov uu? Ta hoyortoo munhiin hair husye.

ZAYA said...

Манайхан дурлалт хосын баяр гээд л тэмдэглэх нэг нь тэмдэглэдэг.
Гэтэл энэ Япончууд, эмэгтэйчүүд эрэгтэй хүнд шоколад бэлэглэдэг баяр гээд манай конторт шоколад нэхсэн хүмүүс байх юм.
Би ч сайн мэдэхгүй байж "манайд тэгдэггүй" гээд тас гүрийгээд байгаа ккк...

granola said...

Temdeglehgui baisnaar unromantic boloh ni ch haashaa yum. Unendee commercial holiday shu dee. Sui tavihdaa durlalt busguidee diamond belegleh estoi, tom baih tusmaa... geed humuust itguultsen 'ulamjlal'-iig Tiffany's marketing campaign anh suuriig ni tavisan gedeg. V-day tuuntei oortsgui - tsetseg, chocolate, card etc hudaldaj avch (ooroor helbel tedgeer business-t orlogo oruulj) hairtiigaa bayarluulah estoi meteer humuust 'pressure' ogdog bayar. Yahav haa gazriin humuus bayar temdegleh durtaim bolohoor Mongold hurtel Valentine baitugai Halloween temdegleh geed baigaa biz dee :-)

peakfinder said...

ганаа_бж>> za bayarlalaa.
destiny>> tom bolohoor n' harj l baiya. ohiduud mon adtai shuu.
zaya>> neeree japand ene odor emegteichuud hamt ajilladag erchuuded shokolad avch ogdog gesen shuu.
granola>> iim commercial yum ih baih yumaa. aliv bayariin utga uchriig aldagduulchih shig sanagddag. amihandaa iimerhuu yumnaas hol yavah gej hicheedeg yum.