Tuesday, September 18, 2007

Хос хэлтэй байх нь...

Канадын Иоркийн Их Сургуулийн судлаачид 30-88 насны 104 хүн дээр хийсэн судалгаан дээр үндэслэн хос хэлтэн (bilinguals) байх нь тархийг хөгширч, зөнөхөөс (dementia) хамгаалдаг гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ. байна. Өмнөх судалгаануудаар хөгжим тоглох, бүжиглэх, ном унших, үгийн сүлжээ бөглөх, шатар тоглох зэрэг тархиа ажиллуулах шаардлагатай үйлдлүүд байнга хийдэг хүмүүс Alzheimer өвчин тусах магадлал багатай байдгийг тогтоосон байна.
Судалгаанд оролцогчдын тал нь зөвхөн англи хэл мэддэг канад хүмүүс, нөгөө хэсэг нь тэнд амьдардаг англи, тамил хэлээр чөлөөтэй ярьдаг энэтхэгчүүд байсан ба оролцочид бүгд дээд боловсролтой, дундаж давхрагынхан гэнэ. Тэдний хэл яриа, логик, тодорхой үйлдэлийн хариу өгөх хугацааг харьцуулахад хос хэл мэддэг хэсэг нь бүх шалгуураар зөвхөн англи хэлтнүүдээс илүү байжээ. Түүгээр ч тогтохгүй хос хэлтнүүдийн нас ахихад оюуны чадавхийн буурал нь нөгөө бүлэг хүмүүсийг бодвол удаан байсан гэнэлээ.
Багаасаа хос хэлтэн байх нь өсөж, хөгжиж байгаа тархины эсүүдийн сүлжээ бий болоход тааламжтай нөлөө үзүүлдэг болов уу гэж таамаг дэвшүүлсэн байна. Гэхдээ энэ судалгааны үр дүнд тайлбар хийхдээ судалгаанд оролцогчид хоёр өөр орны өөр ёс заншил, боловсролын системтэй гэдгийг бодолцох хэрэгтэй гэжээ.
За тэгэхээр үр хүүхдээ хос хэлтэй өсгөх нь хойшдын амьдралд нь зөвхөн мэдлэг, боловсролын түвшин гээд зогсохгүй, цаашлаад эрүүл мэндэд нь ашиг тусаа өгөх нь ээ.

8 comments:

ZAYA said...

Нээрээ гадаад хэл олныг мэддэг хүмүүс тийм амархан зөнөглөдөггүй байхаа. Хүүхдээ л гадаад хэл сайн сургая.

Pearle Deppsu said...

teguul nahisan neg hel suraaskii. 3 heltei bh iluudku biz tee

peakfinder said...

ZAYA>> tarhia sain ajilluul geed baih shig baigaa yumaa. huuhdee bagaas n' surgaval iluu ur duntei geed baigaa.
Pearle Deppsu>> olon baih tusam sain baih biz gej bodood baigaa. yur n' medleg iluudne gej baidaggui baihaa. manaihaar zochilsond bayarlasan shuu.

Anonymous said...

neeren soninoos manai telmengiin mom 7 heltei shd, german oros angli ungar itali frants tegeed mongol, hehe. doloon heleer nuur duulj bainaa gedeg shig, odoo korea bas hyatad hel sonirhono geed uzeed baigaa.yum surhad nas oroitddoggui ee gej.
t-n aav!

peakfinder said...

telmengiin aavd>> ugui nogoo amaaraa duuren heltei gedeg shig, yamar mundag eej ve ter chin'. miniiheer bol hun nas ahih tusmaa shine yum surah gej hicheedeg baival zugeeree. tegeed ch ur huuheddee ulger duurial bolno shuu dee.

byambaa said...

tiim shuu. manai ohin mgl helee jaahan martaad bnaa.

telmenii eej yamar surhii yum be. nadaa gants negii ni zeeleechee.

бж said...

Harin tiin, huuhed baihad Lenin 5 heltei gej unshaad l puuh, yamar mundag yum bee geed l duu alddag baisiin shd. Tegsen manai Telmengiin eej yun Lenin menin. Hol hayachihsoon, 7-goo bas bur 9 bolgoh geed yavjiidag bainashd. Bi suuliin ued bas hangug hel sonirhood uzej baigaa, uguulberiin butets ene ter ni mongol heltei oiroltsoo, surahad duhumtei yum baina lee.

peakfinder said...

ganaa_bj>> daichin yumaa. neeree surj bolj baival hezee ch iluudehgui baihaa.