Monday, March 10, 2008

Улаан дарсны ашиг тус

Арван есдүгээр зуунд европт хүний насыг судасны хана тодорхойлно гэлцдэг байжээ. Тэгэхээр судас хатуурал эрүүл мэндэд ямар их нөлөөтэйг хүмүүс эртнээс мэдэж байсан гэсэн үг байх нь. Нас ахих хирээр судасны хана хатуурч, зөв хооллодоггүй нэгнийх нь холестерин судас бөглөж эхэлдэг. Зарим хүн хоолны дэглэм сахиад ч судас хатуурах өвчнөөс сэргийлж чаддаггүй нь удамшилтай холбоотой ажээ.
Судасны эрүүл мэндийн тухайд саяхан болтол тайлагдаагүй байсан French paradox хэмээх ухагдахуун бий. Францын хойд нутгийнхан өөх тос ихтэй хоол иддэг ч америк англичуудтай харьцуулахад судас хатуурах өвчнөөр өвчлөх тохиолдол харьцангуй цөөн байдаг бөгөөд уг үзүүлэлт урагшаа Газар дундын тэнгисийн эрэг үрүү дөхөхөд улам сайжирдаг байна. Энэ нутгийнхан чидун жимсний тос, эрүүл мэндэд хэрэгтэй олон төрлийн ногоо жимс хүнсэндээ хэрэглэдэг. Олон жилийн турш судлаачид энэ үзэгдлийг Францчуудын өргөн хэрэглэдэг дарстай холбоотой гэж үзэж байсан бөгөөд сүүлийн хэдэн жил хэд хэдэн судалгаагаар энэ нь батлагдсан байна.
АНУ-ын Өмнөд Каролина мужид дөрвөн жил 7500 хүн оролцуулсан судалгаагаар архины төрлийн ундаа бага зэрэг (өдөрт 1-2 хундага дарс) хэрэглэдэг хүмүүс огт амсдаггүй хүмүүсийг бодвол зүрх судасны өвчинд нэрвэгдэх магадлал 38% -аар бага байдаг гэсэн дүгнэлт гаргажээ. Зөвхөн усан үзмийн дарс уудаг хүмүүсийн хувьд бүр илүү тааламжтай үр дүн гарчээ. Энэ судалгаа дээр дурдсан French paradox ын учир шалтгааны нэг байж болох талтай юм.
Усан үзмийн дарсанд байх полифенол хэмээх бодис судас хатуурахаас урдчилан сэргийлдэг байна. Ялангуяа улаан дарс полифенол их хэмжээгээр агуулдаг аж. Бусад хүнсний бүтээгдэхүүнээс какао бас полифенол агуулдаг боловч сүүтэй холиход энэ бодисын хэрэгтэй чанар нь үгүй болдог юм байна.
Английн судалгааны хэсэг олон газрын виноны найрлагыг судалж үзээд Сардины арал, Францын Герс нутгийн улаан дарс эрүүл мэндэд хамгийн ашигтай хэмээн тогтоосон байна. Герс нутаг бол нөгөө бидний мэдэх Шадар гурван цэрэг зохиолын гол баатар Д'Артаньяны төрөлх Гаскон нутаг шүү дээ. Энэ нутгийн вино бусад газрынхаас даруй 2-4 дахин их хэмжээгээр полифенол агуулдаг гэнэ. Нарийвчлаад үзвэл энэ нутгийнханы вино хийх технологи 19 дүгээр зуунаас хойш бараг л өөрчлөгдөөгүй, усан үзмээ 2-3 долоо хоног исгэдэг ажээ. Орчин үейин технологоор вино исгэх хугацаа сайндаа л долоо хоног бөгөөд энэ нь хүнд ашигтай полифенол бий болох боломж олгодоггүй гэнэ. Миний мэдэх виноны мэрэгжилтэн тэр зүгийн вино тийм ч алдартай биш гэж хэлсэн юм. Дээрх судалгааг хийсэн хэсэг вино хийх технологи виноны найрлагыг тодорхойлох гол хүчин зүйл боловч бас зарим усан үзмийн сорт бас полифенол агуулах хэмжээгээрээ ялгаатай байдаг гэсэн байх юм. Tannat, Cabernet sauvignon, Nebbolio сортын усан үзэм полифенол хамгийн их агуулдаг гэнэ.
Боломжтой бол Герс, Сардинаас ирсэн, үгүй бол дээрх хэдэн сортын усан үзмээр хийсэн улаан дарс өдөрт ганц хундага уучихаад байвал судас хатуурлаас сэргийлж болох нь. Бусад төрлийн архи, архины төрлийн ундаанд ийм шинж чанар илрээгүй гэнэ. Ямар ч сайн байсан гэсэн хэтрүүлж хэрэглэвэл элэг бас бусад эрхтэнд муугаар нөлөөлөх учраас ашиг тусыг нь үзэх аргагүй.

7 comments:

Anonymous said...

QC: Yag ene talaar Montrealiin Ih surguuliin sudlaachid "Hort havdriin esreg huns" buteeldee durdsan bn lee. Ulaan dars, nogoon tsai, har chocolat, kofe, curcuma, olviin tos bolon nogoon ungut hunsnii nogoog havdriin esreg mash sain huns gesen bsan shuu. Neeree Gazriin Dundad tengis, Hoid Afrikiin ornuud bolon Enetheg, Zun umnud Aziin zarim orond canceriin garalt mash baga yum bilee.

Anonymous said...

Tanai governor sex scandal-d orood buun yum bolj bnaa. Client #9 gej...

ZAYA said...

Гоё мэдээлэл өгсө байна. Гол нь бас зохистой хэрэглээ чухал юм байна.

Дeстини said...

ulaan vinog bas unsguvchnii hort havdraas sergiileh uilchilgeeti gej unshij baisan yum bna. Zohistoi hereglevel zugeer.

ganga said...

Zohistoi hoollolt, dars zergees gadna unen setgeleesee urgelj ineej baihad havdar aigaad zugtaadag gesen unen uu?

peakfinder said...

anonymous >> Ooriin chin' durdsan hunsnii zuiluud bugd polyphenoloor bayalag. Suuliin uyed ene talaar ih l erchimtei sudalj baigaa yum baina lee.
Zaya>> Harin donjiig n' olj hereglevel tun tustai gesen shuu.
Destiny>> Tegej yarij bicheed l baigaa. Hoolon deer ganc ayaga vino uuh ch bas saihan shuu.
Ganga>> Havdariin talaar bol sain medehgui bainaa. Yamar ch gesen eruul mended tustai geed ineedmiin emchilgee suuliin uyed ih moodond orood baigaa yum baina lee.

Biochemiker said...

Red wine polyphenol extracts (RWPE) have been shown to increase nitric oxide (NO) release from EA.hy926 endothelial cells [1]. Trans-resveratrol seems to partly contribute to this effect by inducing endothelial NO-synthase (eNOS) expression...
Räthel TR, Samtleben R, Vollmar AM, Dirsch VM. Activation of endothelial nitric oxide synthase by red wine polyphenols: impact of grape cultivars, growing area and the vinification process. J Hypertens. 2007; 25: 541–549.
Танидаг залуу маань чухам ямар полифенол болохыг нь хайж байгаа... Олоод батлаад бас нэрнийхээ урд 2 үсэг зүүчих байх аа...