Хүүхдийн яриа

Гадаадад өсч буй монгол хүүхдүүдийн хэлний асуудал олон эцэг эхчүүдийн толгойны өвчин болоод байгаа билээ. Миний хувьд энэ асуудалтай орооцолдоод овоо хэдэн жилийг барсан ч тоймтой үр дүнд хүрч чадаагүй л явна. Хүү маань энд анх сургуульд орсон болохоор ч тэр үү, ярих уншихдаа англи хэл түлхүү хэрэглэх гээд байдаг юм. Дараа ар гэрийн шаардлагаар монголд гурван жил болоод ярианы чадвар сайжирсан ч үгийн баялаг муутай хэвээрээ. Монгол хэл дээр ном уншдаггүйтэй нь холбоотой юм болов уу гэж бодоод байгаа. Нөгөө талаар би гэдэг хүн ажлын хойноос хөөцөлдөөд уйгагүй зааж сургаагүй буруутай хүн.
Бодоод байхад яриандаа сайн ч англи хэлийг сайн эзэмшсэн гэж хэлэхэд бас хэцүүхэн санагдана. Энд бас л нөгөө цөөхөн тооны үг хэрэглэж ярьдаг гэсэн шүүмж байнга дагаастай. Энэ нь сургууль гэр хоёрын хооронд л явж, гэрийнхнээсээ өөр хүмүүстэй нэг их харилцаад байдаггүйтэй холбоотой байж мэдэх. Эцэг эх нь ажил ихтэй үедээ гэртээ орой ирж гэрийн даалгавар, хоол унд гэсэн аж ахуйн хязгаарлагдмал сэдвээр цөөхөн үг оролцуулж яриад л унтах цаг болчихоор аргагүй юм болов уу даа. Уг нь хүүхдүүдийнхээ хэлсэн ярьсан хөгтэйг бичих гэсэн бөөн шүүмжлэл болоод явчихаваа.

Охин маань дуу дуулах их дуртай. Хэл яриа нь зүгшрээгүй болохоор зарим дууных нь үг ойлгогдогхүй ч, аяыг нь зүглүүлээд аялчихна. Саяхан ингэж дуулав:
Ээдий бийдээ бишээ
Ээжээ ааваа угааяа
Булцгар гараа үрээд хөөрхөн харагдсан гэж. Ээж аав нь угаачихмаар халтар харагдсан бололтой.

Охин амьтны зурагтай номноос пингвиний зураг харж удаан сууснаа:
- Ээжээ пингвинд шомбоо байхгүй, одоо яах уу? гэсэн.

Хүү маань багадаа машины марк сайн мэддэг байлаа. Нэг өдөр цэцэрлэг уруугаа явж байгаад олимпийн таван цагирагтай хашаа харчихаад:
- Ээж энэ ауди байна гэж билээ.

Нэгдүгээр ангид байхад нь хичээл дээр Мартин Лютэр Кингийн тухай үзэж, алдартай "I have a dream" илтгэлийн тухай ярьжээ. Хүү гэртээ ирээд:
- Ээжээ "I don't have a dream" гэхээр нь гайхасхийж:
- Яагаад гэсэн чинь
- Би таг унтдаг юм чинь гэсэн. Dream гэсэн үг зүүд, мөрөөдөл гэсэн хоёр утгаар хэрэглэдгийг мэдэлгүй будилсан нь тэр байж.

Дөрөвдүгээр ангид орсон хойноо:
- Ээжээ би монголоо санаад аа гэснээ
- Монголд бүмбүүшиг гэдэг юм байдаг тээ? (Түмбүүшиг гэдэг үгийг яагаад ч юм санаж). Жаахан байснаа
- Нэг мундаг дуучин "Хүүрий хүүрий" гэж радиогоор дуулдаг (Гүүргий гүүргий) гэв.

Монголд очоод өөрөөсөө дүү үеэлтэйгээ тоглож байгаад
- Миний дүү яг иймэрдүү чулуу олоод ир гэсэн. Манай гэрийнхэн одоо ч шоглож иймэрдүү гэж ярихаар тун дургүй, иймэрхүү гэж хэлээч гэж засдаг юм.

Хүү эмээтэйгээ утсаар ярьж байна. Эмээ нь математик дээр юу үзэж байна гэсэн чинь:
- Юу гэдгийг нь монголоор мэдэхгүй юм үзэж байгаа гэж ярихыг сонсоод дууссаны хойно нь:
- Миний хүү юу үзэж байгаа гэнээ?
- Aa, нөгөө distribution гэв. Уг нь би юу үзэж байгааг нь монголоор орчуулж өгөх гэсэн бас өөрөө монголоор хэлж чаддагүй ээ.