Thursday, January 31, 2008

Насжилт ба хөдөлгөөн



Сүүлийн үед компьютерийн дэлгэц, зурагт, цаас гурав ээлжилж шагайсаар байгаад битүү хайрцганд амьдарч байгаа юм санагдах болжээ. Гадуур хөлийн чилээ гарган алхаж, дэлгүүр хэсч, зоогийн газар хооллох гэж юу байдгийг мартсан байсныг саявтар Английн Лондон хотын King's College-ийн судлаачдын хэвлүүлсэн судалгаа сануулах шиг болов. Тэд 2401 ихэр хүмүүсийг хэр идэвхтэй амьдардаг талаар анкет бөглүүлж дараа нь тэдний хромосомын теломер хэмээх хэсгийн уртыг хэмжжээ (цусны цагаан эсээс ялгаж авсан ДНХ дээр үндэслэж). Теломер бол хромосомын үзүүрт байх олон давтамжтай sequence (монгол нэрийг нь олсонгүй) бөгөөд эс насжих тусам богиносож байдаг хэсэг юм. Теломер богиносох тусам эсийн өөрийгөө гадны муу нөлөөнөөс хамгаалах чадвар буурдаг байна.
Хөдөлгөөн багатай, спортоор хичээллэдэггүй хүмүүсийн теломер долоо хоногт дунджаар 199 минут дасгал хийдэг идэвхтэй хэсгийнхэнтэй харьцуулахад дунджаар 200 нэгжээр (нэгж: нуклеотид) бага байсан гэнэ. Сайн тооцоод үзвэл идэвхтэй хэсгийн хүмүүс эсийнхээ түвшинд идэвх багатай хүмүүсээс даруй 10 жилээр залуу байна гэсэн үг аж. Энэ бол эсийн насжилт ба амьдарлын хэв маягийг холбосон анхны судалгаа бөгөөд хөдөлгөөний дутагдал хорт хавдар, чихрийн шижин, зүрх судасны өвчлөлтийн эрсдэлийг нэмдэг гэсэн ажиглалтыг баталгаажуулж байгаа юм. Яагаад гэхээр теломер богиносох тусам эс гадны элдэв халдлагад өртөмхий болно, тэр хэмжээгээрээ өвчилнө. Харин урт теломертэй эсүүд ийм халдлагаас өөрсдийгөө хамгаалж чадна тэр хэмжээгээрээ өвчний эрсдэл буурна гэсэн үг.
Ингэхээр нүүрний үрчлээ төдийхнээр хүний оврыг тодорхойлох учир дутагдалтай хэрэг болох нь ээ. Элдэв гоо сайхны мэс ажилбар хийлгэснээс идэвхтэй амьдарч, эсээ залуужуулах нь зөв болж таарч байх шиг. Гэснээс сүүлийн үед зурагтаар гарч байгаа жүжигчид бүгд адилхан харагдаад байдаг нь гоо сайхны мэс засал хэр газар авсаны хэмжүүр юм уу даа. Миний хувьд амьдарлын жам, насны бэлэг гээд үрчлээ болгоноо ад үзэхгүйгээр хүлээж авна гэж боддогоо.
За тэгэхээр өдөрт дор хаяж 30 минут гүйж, алхаж, дугуй унаж, гимнастик хийхгүй бол жинхэнэ цаагуураа оворжих нь байна шүү. Би ч нэг арга бодохгүй бол миний хэдэн эд эс аль эртнээс гомдол тавиад байгаа юм. Угаасаа хөдөлгөөнд хойрго надад 30 минут ямар урт санагддаг гээч.

11 comments:

Дeстини said...

yamar saihan medeelel ve. Unuudur bi gaduur ajiltai yavj baigaad usan seleh tsagaasaa hotsorch orhison tul uuruu uuriiguu hugshruulehed tusalsan gej uzev. Dugui unah ih saihan sanagddag, erunhiidee bied amar. Ene uguuleliin eh huvi chamd baival emaildairai. Bayrlalaa, Peak.

A.Амарсайхан said...

Надад бол энэ талаар хэлэлтгүй. Ажил дээрээ РС-ний ард нам сууна. Гэртээ буйдан дээр удирдлага бариад сууж байна.

Гэхдээ арван хуруу минь өдрийн 10 цагаар зогсоо чөлөөгүй товчлуур дардаг болохоор миний теломер гайгүй урт байгаа байх өө.

Tsoomii said...

Unen shuu, idevhitai hudulj amidraad irvel olon promlemtei ert uulzahgui bolno,zarimdaa ajliin ikhees bolood guigeegei uedee uuriiguu neleen zemledeg gej baigaa. harin ter urchleesenii huvid bol bi yostoi evlerch chadahguim blaa,

Anonymous said...

Mash chuhal medeelel ugsund bayarlalaa.
Uvchluuldeg, hugshruuldeg hamgiin gol shaltgaan ni hudulguunii dutagdal gej boddog, meddeg bolovch hangalttai hudulj guihgui yum daa. Ugluud l guriij baigaad gants tsag alhdagaa es tootsvol dasgal hudulguun barag hiihgui l baigaa gesen ug.
Neeree l heden jil zaluu yavahaa bodyo gevel hudluh ni zuv shuu, tee...

ZAYA said...

Миний хувьд хөдөлгөөн дутагдахгүй байхаа.
Хотын нэг захаас нөгөө зах хүртэл машин дотор унтаж явахыг хөдөлгөөнд тооцно биз дээ. Хэхэ
Нээрээ анхаармаар асуудал шүү тээ.

peakfinder said...

destiny>> minii huvid bol saihan medee gehed hecuu bailaa. hodolgoongui hun chin'. neeree l yum bodohgui bol bolohgui n' ee.
a.амарсайхан >>nadtai oirolcoo stileer amidardag yum baina shuu dee.
ganaa_bj >> ganc cag alhah chin' bas orgui baisnaas l deer. bi bol zamgaraad ajil uruugaa ordog bolohoor alhaj ch amjihgui yum baina shuu dee.
zaya>> za baiz deehne dasgal hiih tuhai boddog bol bodohgui baisnaas iluu calori zarcuuldag geed unshij ineed hurch baisan yum. neeree ooroo idevhtei baina geed bodohod l boldog bol saihanaa.

tumee 33 said...

hi.ih heregtei chuhal zuilees hotsroh shahsan bna shuu~~Haaya daa neg iimerhuu raction uguh yum unshih zugeer yumaa:)

tumee 33 said...

reaction

N Tsene said...

Heregtei medeelel bhaar ni ilii olon hund hurgeh geed www.nlog.mn deer niitellee.
Sanal huseltee ntsene@gmail.com hayagaar iruuleerei

Anonymous said...

yag telomer-oor zereg hangaalj bsan bolohoor sonirholtoi bna. nemj helehed telomer ni es huvaagdaj nasjih tusam boginohon boldog. hedii chinee hudulguuntei bh tusam boginosoh hemjee ni baga bna gej oilgooroi. esgegeer hort havdraad uvchilbul telomer urtasdag yum. baigaliinhaa jamaar bol naslah tusam boginosno.

Anonymous said...

[url=http://firgonbares.net/][img]http://firgonbares.net/img-add/euro2.jpg[/img][/url]
[b]microsoft windows mobile 2003 software, [url=http://firgonbares.net/]place to buy adobe photoshop[/url]
[url=http://firgonbares.net/][/url] where can i buy macromedia flash windows vista home premium
cheapest calling software [url=http://firgonbares.net/]academic referencing software[/url] kaspersky 7
[url=http://firgonbares.net/]nero 9 megaupload[/url] nero 9 download
[url=http://firgonbares.net/]nero 9 free key codes[/url] software selling site
microsoft software piracy [url=http://firgonbares.net/]photo software downloads[/b]